Η οικονομική άνεση που απέκτησε έδωσε την αφορμή να εκδηλωθεί ο εσωτερικός πλούτος ενός Παπάφη δωρητού προς θεσμούς και πρόσωπα. Η δωρεά προς το νεαρό Ελληνικό Κράτος, έγινε το 1827 υπό τις ακόλουθες συνθήκες. Ο Ιω. Καποδίστριας στις 28 Δεκεμβρίου 1827 κατέπλευσε στη Μάλτα, για να συναντήσει τον ναύαρχο Κόδριγκτον και να έχει εξηγήσεις για την πολιτική που θα ακολουθούσε, Εκεί του κατέθεσε ο μόλις τριανταπεντάχρονος Ι.Ν.Παπάφης την εκ τεσσάρων χιλιάδων ισπανικών διστήλων δωρεάς, για την οποία επισημαίνουμε ότι ήταν η πρώτη δωρεά προς το νεώτερο Ελληνικό Κράτος. Ο Καποδίστριας έκρινε ότι η πιο επωφελής για την πατρίδα αξιοποίηση της δωρεάς Παπάφη θα πραγματοποιούνταν με τη συμβολή στην οικονομική ανασυγκρότηση που τότε αποτελούσε πρόβλημα θεμελιώδους προτεραιότητας. Με τη σκέψη αυτή την κατέθεσε ως κεφάλαιο για τη σύσταση της ΕΘνικής Χρηματιστικής Τραπέζης. Ο Κυβερνήτης την επιλογή και ενέργειά του την γνωστοποίησε προς τον Παπάφη. Στην επιστολή του τον χαρακτήρισε ως ένα "από τούς πρώτους θεμελιωτές αυτού του Καταστήματος''.

Τις τέσσερεις χιλιάδες δίστηλα δώρισε, "δια να τα μεταχειρισθεί" ο Κυβερνήτης "εις έργα θεάρεστα προς βοήθειαν των δυστυχούντων΄΄. Αυτή η δωρεά δεν πρέπει να αξιολογηθεί μόνο κατά το μέτρο που φανερώνει την αγάπη και τον πατριωτισμό του Παπάφη. Έχει μεγάλη σπουδαιότητα, γιατί τόνωσε τον Καποδίστρια μετά από τις δυσκολίες που είχαν πηγή αφενός τη στάση της Αγγλίας και αφετέρου την επίγνωση ότι "...η κατάστασις της Ελλάδος υπήρχεν αθλιεστάτη εις τον ανώτατον βαθμόν...΄΄. Η χειρονομία αυτή του Παπάφη δικαιολόγησε αυτό που ο ίδιος ο Καποδίστριας λίγο νωρίτερα είχε γράψει ότι ΄΄εις τον πολυπαθή και θαυμάσιον τόπον" εκείνο που μόνον έμεινε ήταν "ο αρχαιότροπος των οικητόρων αυτού χαρακτήρ".

Ο Παπάφης είχε βοηθήσει τουλάχιστον μία φορά το Παν/μιο Αθηνών. Η ειδική για την ίδρυση του Παν/μίου επιτροπή του απένειμε μετάλλιο δια του υπευθύνου του Προξενείου Μάλτας με το αιτιολογικό ότι σε ανύποπτο χρόνο πρόσφερε εκατό δραχμές για την ίδρυση του Παν/μίου Αθηνών.

Δωρητής υπήρξε ο Παπάφης και για τα Σχολεία της Θεσσαλονίκης. Στις αρχές Ιουλίου του 1876 η Εφορεία των Σχολείων παρακάλεσε τον Παπάφη να συμβάλει στη λειτουργία των Σχολείων της γενέτειράς του. Η ανταπόκρισή του υπήρξε θετική και άμεση. Απέστειλε δια των αντιπροσώπων του στο Λονδίνο αδελφών Βάριγκερ & Σία 50 λίρες Αγγλίας. Για την δωρεά τον είχε ευχαριστήσει o τότε Θεσσαλονίκης και μετέπειτα Πατριάρχης Κων/πόλεως Ιωακείμ ο Γ' με την ιδιότητα του ως εκπροσώπου της Ορθοδόξου Ελληνικής Κοινότητας και ως προέδρου της Εφορείας των Σχολείων. Ο Μητροπολίτης από την πράξη του επί δεκαετίες ξενιτεμένου Παπάφη διαπίστωνε ΄΄ότι το αίσθημα της φιλοπατρίας, το αίσθημα της φιλομουσίας, το αίσθημα προς την αμώμητον των πατέρων θρησκείαν, ζέον διατελεί εν τη πατριωτική "του Παπάφη "καρδία''.

Αυτές ήταν οι πρώτες και ουσιαστικές επικοινωνίες της Ορθοδόξου Ελληνικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης με τον Ι.Ν.Παπάφη.

Τον επόμενο χρόνο έστειλε νέα δωρεά πενήντα λιρών Αγγλίας και λίγους μήνες αργότερα επανήλθε με μια δωρεά εκατό λιρών Αγγλίας.

Ο διάδοχος του Ιωακείμ στη Μητρόπολη Θεσ/νίκης Καλλίνικος ακολουθώντας τα βήματα του προκατόχου προσπάθησε να διατηρήσει την επαφή με τον Ι.Ν.Παπάφη.

Οι επιστολές αυτές προλείαναν το έδαφος, για να εκδηλωθεί η αγάπη του Ι.Ν.Παπάφη προς τη Θεσσαλονίκη. Από τον Ιούνιο του 1879, και ενώ ήδη είχε συντάξει την πρώτη του διαθήκη, άρχισε να ζητά με επανειλημμένες επιστολές πληροφορίες για τα ΄΄ευεργετικά καταστήματα" της Θεσσαλονίκης. Επειδή όμως επιθυμούσε να παραμείνει άγνωστος, έπαιρνε τις πληροφορίες μέσω των τραπεζιτών του στο Παρίσι Χότινγκερ & Σία. Οι Έφοροι δια μέσου των ιδίων τραπεζιτών είχαν ευχαριστήσει για την πρόθεση "αγνώστου" δωρητού να προσφέρει κάποια χρεόγραφα δημοσίου γαλλικού χρέους. Σύντομα ειδοποιήθηκαν ότι η δωρεά πραγματοποιήθηκε. Το ύψος της ήταν εκατό χιλιάδες φράγκα σε χρεόγραφα του γαλλικού δημοσίου. Το ετήσιο εισόδημα ήταν τρεις χιλιάδες φράγκα από 50% για τα Σχολεία και το Νοσοκομείο. Τότε προσπάθησαν μάθουν το δωρητή. Μάταια όμως. Αγνοώντας λοιπόν το όνομα απηύθυναν και πάλι δια των Χότινγκερ ευχαριστήρια επιστολή. "Προς Τον ανώνυμον ευεργέτην των εκπαιδευτικών και φιλανθρωπικών καταστημάτων της Ελληνικής Κοινότητος Θεσσαλονίκης, .. ".

Ανωνύμως επίσης απέστειλε 15.000 χρυσά γαλλικά φράγκα προς το Ορφανοτροφείο Ελένης Tζάνη στον Πειραιά. Με τον ίδιο αθόρυβο τρόπο και ανωνύμως δια των αντιπροσώπων του στο Λονδίνο δώρισε στο Ορφανοτροφείο Χατζηκώνστα χίλιες λίρες Αγγλίας. Ο ανώνυμος δωρητής αποκαλύφθηκε μετά το θάνατό του, όταν δημοσιεύθηκαν οι διαθήκες.

Όταν ο Ιωακείμ ο Γ' ίδρυσε στη νήσο Πρώτη Γηροκομείο ΄΄υπέρ των γεγηρακότων και απομάχων κληρικών" του Πατριαρχείου, θυμήθηκε τον Παπάφη, γνώριμό του από την αλληλογραφία που είχε μαζί του ως Θεσσαλονίκης και του ζήτησε οικονομική βοήθεια. Ο Παπάφης ανταποκρίθηκε αμέσως στο αίτημα του Πατριάρχου και απέστειλε 1.000 φράγκα.

[ < Εισαγωγή ]     [ Δωρητής προς Πρόσωπα > ]